Het recht op onafhankelijke cliëntondersteuning is vastgelegd in de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) en de Wet langdurige zorg (Wlz). Een op de drie cliëntondersteuners ervaart echter dat hun onafhankelijkheid ernstig onder druk staat. Zorgkantoren en gemeenten oefenen druk uit, bijvoorbeeld om te voorkomen dat budgetten overschreden worden.
De Jeugdautoriteit bewaakt vanaf 1 januari 2019 de continuïteit van de jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering. Als jeugdhulpaanbieders en gemeenten het onderling niet eens worden over bijvoorbeeld de hoogte van tarieven kunnen zij terecht bij het ondersteuningsteam Zorg voor Jeugd. Als dit team onvoldoende kan helpen komt de Jeugdautoriteit in beeld. De Jeugdautoriteit bemiddelt bij de inkoop van specialistische jeugdhulp en spreekt gemeenten aan als de continuïteit van de zorg in het geding komt.
Volgens bestuursvoorzitter Jos Aartsen van het UMCG is het onvermijdelijk dat acute zorg geconcentreerd wordt. Maar hij ziet het huidige concurrentiemodel en de defensieve houding bij bestuurders en gemeenten als struikelblok voor vergaande samenwerking. ‘We moeten de discussie daarover open durven voeren.’
Vier jaar lang werd door onderzoekers meegekeken bij wijkteams in zes grote gemeentes. Die sociaal professionals blijken hun eigen inschatting van burgers belangrijker te vinden dan wat beleidsmakers willen. ‘Zij hebben ervoor gezorgd dat bestuurders ondanks hun beleid kunnen zeggen dat er geen grote ongelukken zijn gebeurd.’
In de gesloten jeugdzorg nemen de problemen van jongeren in ernst toe. Gedragsproblemen gaan steeds vaker samen met ernstige, psychiatrische problematiek. Eerder maakte Nieuwsuur bekend dat het aantal suïcides in de jeugdhulp toeneemt: van tien zelfdodingen in 2014 naar negentien in 2017.
Door de vergrijzing belanden meer patiënten met complexe zorgvragen op de spoedeisende hulp. Dat concludeert de NZa in de Monitor acute zorg 2018. ‘Er is actie nodig om de drukte in de acute zorg ook in de toekomst op te kunnen blijven vangen.’ Samenwerking is daarbij het sleutelwoord.
Voor het eerst is het aantal ziekenhuisopnamen afgenomen van 3,9 miljoen naar 3,3 miljoen. Dat komt door een stijging van het aantal poliklinische opnamen.
Joep Verbugt pleit voor herpositionering van de geestelijke gezondheidszorg. Kinderen zouden al op de basisschool gewapend moeten worden tegen mentale tegenslagen. ‘Aan mentale preventie wordt veel te weinig gedaan.’
Nu het nog steeds niet echt goed gaat met de jeugdhulp in Nederland, zijn gemeenten geneigd te vervallen in oude patronen. Maar de wenselijke situatie is pas haalbaar wanneer gemeenten bereid zijn de bezuinigingskramp los te laten en anders te gaan denken.
Jongeren met gedragsproblemen worden steeds vaker uit huis geplaatst. Daar moet een betere oplossing voor mogelijk zijn, dacht de jonge orthopedagoog Levi van Dam. Hij bedacht de JIM: iemand in de omgeving van de jongere waar die naartoe kan voor raad en advies.
